Bấy lâu nay chúng ta vẫn biết liên kết giữa các đơn phân trong cấu trúc hóa học của ADN là liên kết phôtphođieste (phosphodieste) tạo thành chuỗi polinuclêôtit và liên kết giữa 2 nuclêotit (giữa 2 chuỗi polinuclêôtit ngược chiều nhau) trong cấu trúc không gian là liên kết hiđrô. Thực tế xem xét dưới góc độ hóa học thì điều này có thực sự chính xác chưa? Phải gọi liên kết đó như thế nào mới đúng?

Hình 1: Mô hình cấu trúc phân tử ADN của Watson và Crick

Trước hết chúng ta hãy xem các tài liệu phổ thông nói về liên kết này như thế nào?

Hình 2: Trích nội dung sách: Campbell “Sinh học” NXB GD- Trang 88

Hình 3: Trích nội dung sách giáo khoa sinh học 10 -Nâng cao Trang 36

Theo mô hình Watson và Crick thì ADN là một chuỗi xoắn kép gồm hai mạch polinuclêôtit. Trong mỗi mạch pôlinuclêôtit thì các đơn phân nuclêôtit liên kết với nhau bằng liên kết phôtphođieste. Giữa hai mạch các nuclêôtit liên kết với nhau bằng liên kết hiđrô theo nguyên tắc bổ sung (A của mạch này liên kết với T của mạch kia bằng hai mỗi liên kết hiđrô và ngược lại; G của mạch này liên kết với X bằng ba mối liên kết hđrô và ngược lại).

Hình 4: Các liên kết hóa học trong phân tử ADN

Sau đây, xin được nói rõ hơn về cách gọi tên giữa các nuclêôtit trong mỗi mạch pôlinuclêôtit. Về cấu tạo, mỗi nuclêôtit gồm 3 thành phần liên kết với nhau đó là: 1 axit phôtphoric, 1 đường đềôxiribozơ và 1 trong 4 loại bazơnitơ (A,T,G,X).

Với phân tử đường đềôxiribozơ thì ở các vị trí cácbon 1’, 3’, 5’ có nhóm OH là chức rượu. Tại vị trí 5’ nhóm OH phản ứng với axit phôtphoric tạo thành một liên kết este thứ 1.

Hình 5: Cấu tạo 1 đơn phân nuclêôtit

Giữa hai nuclêôtit liên tiếp nhóm OH tại vị trí 3’ đã phản ứng với nhóm phôtphat của nuclêôtit kế tiếp tạo thành liên kết este thứ 2.

Hình 6: Sự hình thành liên kết giữa 2 nuclêôtit liên tiếp

Như vậy, thực chất có 2 liên kết este: một là liên kết giữa nhóm phôtphát với OH ở vị trí 5’ trong một nuclêôtit và liên kết thứ hai được hình thành giữa nhóm phôtphát với OH ở vị trí 3’ giữa hai nuclêôtit.

Hình 7: Liên kết phôtphođieste thực chất là liên kết giữa 2 phân tử đường

Do vậy, có thể gọi chính xác liên kết giữa 2 nuclêôtit liên tiếp trong một chuỗi polipeptit là liên kết photphoeste hoặc gọi đơn giản là liên kết este. Còn cách gọi liên kết phôtphođieste là liên kết giữa 2 phân tử đường liên tiếp. Đối với các em học sinh chỉ cần gọi liên kết giữa hai nuclêôtit là liên kết cộng hóa trị là đảm bảo an toàn bởi vì liên kết este cũng là liên kết cộng hóa trị. Điều này cũng phù hợp với cách gọi của sách giáo khoa sinh học cơ bản.

Để ôn tập kĩ hơn về vấn đề này, các em có thể truy cập vào thanhvinh.edu.vn theo đường link sau đây để ôn tập lí thuyết và luyện tập với các câu hỏi trắc nghiệm.

http://www.thanhvinh.edu.vn/sinh-hoc/lop-12.html

Các em có thể tải aap từ để sử dụng trên smartphone:

https://play.google.com/store/search?q=baitap123

Thạc sĩ: Nguyễn Trung Hiệu

Các từ khóa:

Tin tức khác:

Một số kiến thức lý thuyết Hóa học 12 “cần nhớ” 25-08-2017 11:01:55

Điểm chuẩn nguyện vọng bổ sung của các trường quân đội 25-08-2017 09:13:39

Bộ GD&ĐT chính thức lên tiếng trước tin “Sẽ tăng điểm liệt lên 3 điểm từ năm nay” 24-08-2017 09:58:59

Bộ GD&ĐT yêu cầu các trường công khai kết quả đầu ra 23-08-2017 09:08:37

Có nên tách thi tốt nghiệp THPT và thi Đại học? 22-08-2017 16:18:22