I. ĐINH NGHĨA, PHÂN LOẠI:

1. Định nghĩa:

Ancol là những hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm hiđroxyl –OH liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon no.^*

Ví dụ:                     

+ CH₃OH, CH₃CH₂OH…

+ CH₂ = CH- CH₂ – OH…

2. Phân loại:

II . ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP:

1. Đồng phân:  Có 3 loại:

Chỉ xét đồng phân ancol.

Thí dụ: các đồng phân rượu của C₄H₉OH là:

 CH₃ –CH₂ – CH₂ – CH₂OH      (1)

CH₃ –CH₂ – CH – CH3             (2)

                     |

                   OH

CH₃ –CH – CH– OH                (3)

        |

      CH₃ 

          OH

           |

  CH₃ –C – CH3    (4)

           |

         CH₃

2.Danh pháp:

a) Tên thông thường:

Qui tắc: Ancol +tên gốc ankyl +ic

Thí dụ:

CH₃OH : Ancol metylic

        CH3

           |

  CH₃ –C – OH      Ancol ter - butylic

           |

         CH₃

CH₃-CH₂-CH-OH           Ancol sec-butylic

                 |

               CH₃

CH₂ = CH–CHOH     Ancol alylic

HOCH₂ – CH₂ OH    Etilen glicol ….

CH₂OH–CHOH–CH₂OH  glixerol   

b) Tên thay thế:  

 Các bước:

* Chọn mạch chính dài nhất chứa OH

* Đánh số thứ tự ưu tiên phía có OH gần nhất.

Qui tắc:

 Tên hiđrocacbon tương ứng với mạch chính +số chỉ vị trí OH+ OL

III. TÍNH CHẤT VẬT LÍ :  (SGK).

1) Khái niệm về liên kết hiđro.

- Liên kết giữa nguyên tử H mang một phần điện tích dương của nhóm –OH này khi ở gần nguyên tử  O mang một phần điện tích âm của nhóm –OH kia tạo thành một liên kết yếu gọi là liên kết hiđro:

Thí dụ:                                   

- Liên kết hiđro giữa các phân tử ancol:

2) Ảnh hưởng của liên kết hiđro đến tính chất vật lí.( của ancol)

- Tan nhiều trong nước.

- Có nhiệt độ sôi cao hơn các hiđrocacbon có cùng M với rượu.

IV. ĐIỀU CHẾ:

1. Phương pháp tổng hợp:

+ Anken hợp nước ( có xt)

C_nH_2n + H₂O  →C_nH_2n+1 OH

Thí dụ :

 C₂H₄ + H₂O → C₂H₅OH

+ Thuỷ phân dẫn xuất halogen

 R-X + NaOH → ROH + NaX

Thí dụ:

CH₃Cl + NaOH → CH₃OH+ NaCl

 2. Phương pháp sinh hoá: ( SGK)

 Từ tinh bột :

(C₆H₁₀O₅)_n + nH₂O→   nC₆H₁₂O₆

Tinh bột                                Glucozơ

C₆H₁₂O₆ → 2C₂H₅OH + 2CO₂

V. Ứng dụng

 VI. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC:

- Do phân cực của các liên kết  các phản ứng hoá học của ancol xảy ra chủ yếu ở nhóm chức OH:

Đó là:

 *  Phản ứng thế nguyên tử H ở nhóm OH

*  Phản ứng thế  nhóm OH

*  Phản ứng tách  nhóm OH cùng với H trong gốc hiđrocacbon(loại H₂O).

 1. Phản ứng thế  H của nhóm OH:

a) Tính chất chung của ancol:

- Tác dụng với kim loại kiềm ( Na, K)

Tổng quát:     

C_nH_2n+1OH +Na →  C_nH_2n+1 ONa +1/2H₂

- Các ancol + NaOH → hầu như không phản ứng.

b) Tính chất đặc trưng của glixerol:

 Dùng phản ứng này để phân biệt ancol đơn chức với ancol đa chức (có nhóm OH liền kề).

           2C₃H₅ (OH)₃ + Cu(OH)₂ → [C₃H₅ (OH)₂O]₂Cu  + 2H₂O

                                 Màu xanh        Đồng (II) glixerat

                                                                Màu xanh lam

2. Phản ứng thế nhóm OH:

a) Phản ứng với axit vô cơ:

TQ:  R-OH + HA _(đặc) →  R –A + H₂O

b) Phản ứng với ancol ( →  tạo ete)

TQ:    

R -OH + H  -O-R’ →R – O – R’ + H₂O

Thí dụ:

C₂H₅OH+ C₂H₅OH →C₂H₅OC₂H₅ + H₂O

 3. Phản ứng tách nước:  Từ một phân tử rượu (tạo anken)

Đối với các ancol no, đơn chức, mạch hở (đk tương tự):              C_nH_{2n +1}OH  → C_nH_2n + H₂O

4. Phản ứng oxi hóa

a. Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn

b Phản ứng oxi hóa hoản toàn: Sản phẩm là CO₂ và H₂O