Hướng dẫn giải bài tập ancol

Dạng 1: Viết đồng phân gọi tên ancol

- Có 2 cách gọi tên ancol

-  Các ancol có tên gọi thông thường phổ biến nhất là
CH₂OH-CH₂OH          : Etilen glicol
CH₂OH-CHOH-CH₂OH: Glixerol hoặc glixerin

-  Chú ý:

(CH₃)₂CH₂- là gốc isopropyl
CH₂=CH-CH₂- là gốc anlyl
C₆H₅CH₂- là gốc bezyl

Ví dụ 1: Gọi tên các ancol sau theo tên thông thường:

CH₃OH, C₆H₅CH₂OH, CH₂=CH-CH₂OH, CH₃CH₂CH₂OH

Giải

CH₃OH              : Ancol metylic

C₆H₅CH₂OH       : Ancol benzylic
CH₂=CH-CH₂OH : Ancol anlylic

CH₃CH₂CH₂OH    : Ancol propylic

Ví dụ 2: Viết các đồng phân ancol ứng với CTCT C₄H₁₀O và gọi tên theo tên thay thế?

Giải

Có 4 đồng phân ancol:
CH3CH2CH2-OH         :butan-1-ol

CH3CH2CHOHCH3     :butan-2-ol

(CH3)2CHCH2-OH       :2-metylpropan-1-ol

(CH3)3C-OH                 :2-metylpropan-2-ol

Dạng 2: Xác định CTPT của ancol

Ví dụ 1: Cho Na phản ứng hoàn toàn với 18,8 gam hỗn hợp hai ancol kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng của ancol etylic, thu được 5,6 lít khí H2( ở đktc). Xác định CTPT của hai ancol?

Giải

Ví dụ 2: Cho 15,6 gam hỗn hợp hai ancol đơn chức, kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng tác dụng hết với 9,2 gam Na, thu được 24,5 gam chất rắn. Xác định CTPT của hai ancol?

Giải

Dạng 3: Phản ứng ete hóa và đehiđrat hóa.

Phương pháp:

Ví dụ1: Đun nóng hỗn hợp hai ancol đơn chức mạch hở, kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng với H₂SO₄ ở 140^oC. Sau khi phản ứng kết thúc thu được 6 gam hỗn hợp gồm 3 ete và 1,8 gam nước. Xác định CTPT của 2 ancol?

Giải

Ví dụ 2: Thực hiện phản ứng tách nước  một ancol đơn chức, mạch hở A ở điều kiện thích hợp. Sau phản ứng thu được chất hữu cơ B có tỷ khối so với A là 1,7. Xác định CTPT của ancol A?

Giải

Tổng quát: 

Dạng 4: Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn của ancol

Khi đun nóng với CuO thì:

-       Ancol bậc I bị oxi hóa thành anđehit.

-       Ancol bậc II bị oxi hóa thành xeton.

-       Ancol bậc III không bị oxi hóa.

Với ancol no, đơn chức mạch hở ta có thể viết dưới dạng:

C_nH_2n+2O + CuO $\stackrel{t^o}{\to }$ C_nH_2nO + Cu + H₂O

Ví dụ 1: Cho m gam ancol no, đơn chức mạch hở X đi qua bình đựng CuO dư, nóng. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thấy có 1,6 gam CuO đã phản ứng. Hỗn hợp hơi Y sau phản ứng có tỷ khối  so với H2 là 15,5. Xác định CTPT của X?

Giải

Dạng 5: Phản ứng oxi hóa hoàn toàn

Phản ứng đốt cháy ancol:

Ví dụ 1: Đốt cháy hoàn toàn ancol X thu được hỗn hợp V lít(đktc) CO₂ và 1,08 gam H₂O. Dẫn toàn bộ lượng CO₂ này vào 2 lít dung dịch NaOH 0,1M thu được dung dịch NaOH có nồng độ là 0,05M. Xác định công thức dãy đồng đẳng X, biết X là ancol đơn chức.

Giải

Ví dụ 2: Đốt cháy hoàn toàn 1 ancol X, thu được CO2 và H2O có tỷ lệ số mol tương ứng là 3:4. Thể tích khí O2 cần dùng để đốt cháy X bằng 1,5 lần thể tích CO2 thu được ở cùng điều kiện. Xác định CTPT của X?

Giải